Stotteren

Stotteren: abnormale onvloeiendheden

Perfect vloeiend spreken kan niemand. In ieder zijn spraak zijn er normale ‘onvloeiendheden’. Denk maar aan pauzes tussen woorden en zinnen, woordherhalingen, opgevulde pauzes (met stopwoorden zoals ‘euh’), onopgevulde pauzes, zinsdeelherhalingen, … Ze helpen de spreker zijn gedachten te ordenen, zijn verhaal te vertellen en de juiste woorden te vinden.

Bij stotteren is het anders. Bij stotteren doen de onvloeiendheden zich binnen het woord voor. Stotteren kan zich uiten in herhalen van klanken of woorddelen, aanhouden van klanken of blokkeren bij het beginnen spreken.

Iemand die stottert, probeert dat vaak te verbergen en zo vlug mogelijk uit het gestotter te geraken door allerlei trucjes: stopwoorden, de zin steeds opnieuw beginnen, de zin veranderen of een ander woord gebruiken.

Stotteren kan leiden tot negatieve gevoelens en gedachten

Stotteren leidt ook vaak tot negatieve gedachten en emoties. Een kind dat stottert, voelt zich extra gespannen als het moet spreken: zijn hart gaat sneller kloppen, het voelt zich angstig, gefrustreerd en soms echt beschaamd. Daardoor raakt het kind nog meer gespannen waardoor het stotteren nog erger wordt. Dat kan resulteren in spreekangst en vermijdingsgedrag. Stotteren begint nagenoeg steeds tussen het tweede en het zevende levensjaar. Vroegtijdig ingrijpen met logopedie is cruciaal om stotteren niet te laten evolueren tot een handicap.

Tips voor ouders

Als ouder kunt u uw kind helpen door:

• uw kind leren om minder schaamte en schrik te hebben van spreken
• uw kind een veilig gevoel te geven als het praat
• uw kind leren hoe het zich zelfstandig kan verweren met spreken
• uw kind behoeden voor valse raad en negatieve reacties
• uw kind laten testen en (eventueel) laten behandelen door een erkend stottertherapeut
• de stressfactoren die het stotteren uitlokken een minimale invloed laten uitoefenen waardoor uw kind vrijuit durft praten en dat het spreken gemakkelijker verloopt

Hoe reageert u het best op stotteren?

U kunt het best niet reageren op het stotteren. Laat uw kind gewoon doorpraten. Wanneer u zelf ongerust reageert, zal uw kind merken dat u zich zorgen maakt. Daardoor kan het zich onzeker gaan voelen. Enkele concrete tips:

• Luister naar wat uw kind vertelt, niet naar hoe het vertelt
• Toon geduld, en laat blijken dat u uw tijd neemt om te luisteren
• Laat uw kind het zelf zeggen
• Probeer geen ‘tips’ te geven (bv. adem eens rustig, probeer het eens opnieuw,…)
• Praat met uw kind over het stotteren. Aanzie het niet als een taboe
• Bent u bezorgd, praat er dan over met uw therapeut, met uw partner, …

Hoe kunt u het best met uw kind praten over stotteren?

• Probeer uw spreektempo onder controle te houden (praat niet te snel)
• Luister naar wat uw kind te vertellen heeft
• Moedig praten aan door zelf te vertellen over wat je ziet. Veel vragen stellen kan een druk met zich meebrengen
• Neem even tijd voor u reageert op wat uw kind zegt. Uw kind zal zichzelf dan ook meer tijd geven voordat het begint te praten
• Geef uw kind geen spreekopdrachtjes
• Gebruik korte zinnen met eenvoudige woorden op het niveau van uw kind
• Probeer uw non-verbale gedrag af te stemmen op het verbale. U kunt snel een negatieve boodschap uitzenden naar uw kind door uw houding, oogcontact,…

Als u echt ongerust blijft over het spreken van uw kind, kunt u best het oordeel vragen van een logopedist-stottertherapeut. Dat hoeft niet meteen tot therapie te leiden. Als er echt sprake is van een probleem is vroegtijdig ingrijpen wel aangewezen.